Angst, schuldgevoel en schaamte

Ik zou het liefst ontkennen dat die drie emoties mijn ziekte- en herstelproces mede bepaald hebben, maar dat kan ik helaas niet. Ik had mezelf ingeprent dat de ziekte me er niet onder zou krijgen. Dus dat het tegen zat, dat was een gedachte die ik niet echt door liet dringen. Ik was bang voor erger, schaamde me als ik niet ‘sterker’ was en voelde me schuldig omdat ik niet ‘normaal’ mijn aandeel nam in de maatschappij. Alsof het mij verwijtbaar was dat ik ziek was geworden.

Ik kan veel voorbeelden geven, waarover ik als ik ze nu teruglees vooral denk: ‘wat machteloos rot dat dit jou überhaupt overkomen is, en dat je je daar dan ook nog eens schuldig over voelde’:
het zomaar ineens wegvallen op mijn werk, het krijgen van bijwerkingen die anderen niet hebben, het voortdurend last hebben van niet-erkende pijnklachten, het geen puf hebben voor het huishouden, het geen aandacht hebben voor de sores van mijn vrienden, te moe zijn om gezellig te doen, stemmingswisselingen hebben, darmen die zich niet gedragen, nog altijd niet hersteld zijn, alweer mentaal terug vallen, jaloers zijn op anderen, denken dat ik een last ben voor mijn werkgever, geloven dat ik niet goed genoeg meer ben, fysiek mezelf afgebroken voelen, mezelf uit de markt geprijsd voelen, me geen raad weten met de WIA-aanvraag, een hoofd als een zeef hebben, teveel over mezelf praten, het alweer naar de huisarts moeten om iets te laten checken, zo makkelijk huilen, in mijn vingers snijden en eten laten aanbranden, nog stééds alleen maar moe zijn, een gevaar op de weg zijn door gebrek aan concentratie, …, …, … . Ik kan nog heel lang doorgaan.

Ok, het klopt. Doordat ik kanker kreeg, schoot ik te kort in veel dingen die ik heel graag anders had gewild.
Ik was heel bang, niet alleen voor de ziekte of de behandelingen, maar vooral voor de (blijvendheid van de) gevolgen ervan.
Ik voelde me heel schuldig om alles wat ik niet meer kon geven.
En ik schaamde me voor wie ik niet meer was en alles wat me niet meer lukte.
Maar: WAT EEN ONZIN DAT IK DAT MEZELF VERWEET…!

Achteraf gezien schoot ik vooral mezelf te kort. Omdat ik maar niet in zag dat het niet iets was wat ik had kunnen voorkomen. Omdat ik maar bleef knokken om invloed op wat er gebeurde, in plaats van dat ik toegaf dat het me overkwam. Omdat ik mezelf maar verantwoordelijk bleef voelen, nog altijd die goede partner, vriendin, dochter en werknemer wilde zijn. Ik was alles behalve de onmachtige zieke die slachtoffer was van wat haar was overkomen. Ik had de taak en plicht behalve te herstellen, vooral geen last voor de ander te zijn. En me vooral niet te laten kisten. Opgeven? No way.

Ik probeer wel eens te begrijpen waarom ik mezelf dat heb aangedaan. Waarom ik niet milder ben geweest voor mezelf.

Ik vrees dat ik geen keuze had. Er overkwam me zoveel slecht nieuws, pijn en ellende, dat ik geen tijd en geen ruimte had me af te vragen of ik in hoe ik tegen mezelf, mijn ziekte en mijn leven aankeek, wel recht deed aan mezelf. Ik zat in een trein die snoeihard doordenderde, en het enige wat ik kon doen was zorgen dat ik niet zou ontsporen. Ik kon wel wat afbuigen naar links of naar rechts, maar afremmen en een ander spoor kiezen, dat kon ik niet. Ik stond in overleefmodus en knokte voor wie ik was, maar had geen oog voor wie ik inmiddels was geworden.

Als er één ding is wat ik aan andere kankerpatiënten mee zou mogen geven, dan is het dit:
Omarm jezelf. Troost jezelf. Sus jezelf.
Je kunt er niets aan doen dat jou dit is overkomen.
Richt je niet op wat je kwijt raakt. Daar zit de angst, de schaamte en de schuld.

Beweeg mee met de stroom van wat je overkomt.
Probeer het niet tegen te houden.
Probeer er niet van te winnen.
Juist dan, win je.